Giá vật liệu xây dựng tăng cao, Bộ Xây dựng yêu cầu các địa phương kiểm soát

Theo đó, Bộ Xây dựng vừa có Công điện gửi UBND các tỉnh, thành phố, trong đó yêu cầu các Sở Xây dựng thu thập thông tin giá vật liệu xây dựng qua các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, chủ đầu tư, nhà thầu thi công trên địa bàn. Từ đó, cơ quan này cần kiểm tra, xác định nguyên nhân nhiều vật liệu tăng giá, gửi báo cáo về Bộ để theo dõi.

Các địa phương được đề nghị đẩy mạnh cấp giấy phép hoạt động khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, và tăng chất lượng công bố giá mặt hàng này để có thêm nguồn cung, ngăn tình trạng tăng giá.

Bộ Xây dựng đánh giá thời gian qua nhiều địa phương chưa công bố kịp thời giá vật liệu xây dựng, đơn giá nhân công, máy và thiết bị thi công, chỉ số xây dựng. Trong khi đó một số vật liệu như cát, đá, đất đắp có xu hướng tăng cao trong nhiều tháng.

Theo báo cáo 9 tháng đầu năm của Bộ Xây dựng, cát tự nhiên ở một số nơi tăng hơn 58% so với cùng kỳ. Đá xây dựng cũng leo thang 10-18% theo từng quý từ đầu năm đến nay.

Dữ liệu của Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng) cũng chỉ ra nhiều vật liệu như cát, đá biến động trong quý II. Tại nhiều tỉnh thành, giá cát dao động 700.000-800.000 đồng một m3, có nơi vượt 1 triệu đồng, tăng 30-60% so với tháng trước. Với thép xây dựng, giá tăng bình quân 100.000-270.000 đồng một tấn, tùy các loại và từng vùng.

“Cát và đá xây dựng tăng cao khiến giá trị nhiều loại hình công trình đắt thêm khoảng 3% so với tháng trước”, Viện cho biết.

Trước đó, vào tháng 6, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng yêu cầu các bộ và địa phương tăng kiểm tra, xử lý hành vi đầu cơ, găm hàng, tăng giá bất hợp lý vật liệu xây dựng. Để tháo gỡ khó khăn nguồn cung, Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Xây dựng hướng dẫn, chỉ đạo các địa phương quy hoạch, xác định các mỏ, nguồn cung, công suất, khả năng cung cấp để bảo đảm cân đối cung cầu.

Liên quan đến chính sách khai thác khoáng sản làm vật liệu, cơ quan quản lý cho biết nhiều quy định thông thoáng đã triển khai, được kỳ vọng tháo gỡ nguồn cung. Ví dụ, Luật Địa chất và khoáng sản 2024 có hiệu lực từ 1/7 đã đơn giản hóa thủ tục cấp phép khai thác khoáng sản nhóm IV (như cát, sỏi lòng sông). Cùng với đó, khu vực khoáng sản phục vụ dự án quan trọng quốc gia tiếp tục nằm trong nhóm không phải đấu giá. Mức tiền đặt trước trong đấu giá quyền khai thác cũng điều chỉnh, góp phần giảm tình trạng bỏ cọc sau khi trúng thầu.

Theo đại diện Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam, giá vật liệu xây dựng trong nửa cuối năm 2025 sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như chính sách tài chính, sự mất cân đối cung – cầu, chi phí năng lượng tăng cao và biến động của thị trường bất động sản. Các doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm nguồn cung ổn định, tăng cường dự trữ vật liệu cho các dự án để giảm thiểu rủi ro do biến động về giá.

Nhiều chuyên gia cho rằng, để tháo gỡ hiệu quả không thể trông chờ vào nỗ lực đơn lẻ mà cần có một chiến lược tổng thể, đồng bộ, nhất quán từ trung ương đến địa phương. Trước mắt, cần rà soát, đánh giá các mỏ khoáng sản, đẩy nhanh tiến độ đưa các mỏ đã cấp phép vào khai thác. Đồng thời, hoàn tất thủ tục đấu giá với các mỏ đủ điều kiện để bổ sung nguồn cung kịp thời.

Đồng thời, để giảm tác động tiêu cực về giá vật liệu tăng cao, các chủ đầu tư và nhà thầu xây dựng cần xây dựng hệ thống tiêu chuẩn thiết kế – xây dựng theo hướng tiết kiệm vật liệu, giảm hao phí và phù hợp với điều kiện khí hậu Việt Nam. Trong đó, khuyến khích thiết kế công trình tối ưu, tránh lãng phí về chiều cao, vật liệu phủ và cấu kiện bê tông quá dày.

Mặt khác, khuyến khích sử dụng vật liệu tái chế như trong xỉ nhiệt điện, cốt liệu tái sinh từ bê tông phá dỡ, nhựa tái chế… Những biện pháp này sẽ giảm thiểu việc sử dụng, góp phần hạn chế tình trạng “cung không đủ cầu” của các loại vật liệu truyền thống trong xây dựng.

Theo Lê Sáng