TS Nguyễn Văn Đính: Có hơn 1,2 triệu căn nhà ở xã hội được doanh nghiệp đăng ký, nhưng thực tế triển khai rất ít

Theo ông Đính, không thể dùng mệnh lệnh hành chính hay áp đặt kỳ vọng “làm nhà giá rẻ bằng mọi giá”, bởi không có doanh nghiệp nào hạ giá bán, giảm lợi nhuận mà vẫn phát triển được. Doanh nghiệp cần có động lực kinh tế rõ ràng, nếu bị ép làm trong khi không có lãi, họ sẽ không thể duy trì, tái đầu tư hay phát triển.

Ông dẫn chứng: tại hội nghị Thủ tướng về 1 triệu căn nhà ở xã hội năm ngoái, có hơn 1,2 triệu căn được doanh nghiệp đăng ký, nhưng sau đó thực tế triển khai rất ít, vì sau đăng ký có nhiều rào cản.

Về việc giá nhà cao, theo ông Đính, là hệ quả của nhiều nhóm chi phí cấu thành. Riêng chi phí đất đai đã chiếm tới 30-40%, có nơi tới 50% giá bán. Chi phí xây dựng tương đối ổn định, nhưng chi phí thủ tục và chi phí vốn mới là nguyên nhân đội giá, nhiều dự án “đắp chiếu” 6-10 năm khiến lãi vay và chi phí cơ hội tăng gấp nhiều lần.

Câu chuyện càng nghiêm trọng khi giá đất ở nhiều địa phương bị đẩy lên bởi chính cơ chế nộp tiền sử dụng đất. TS Đính nêu ví dụ: doanh nghiệp làm xong giai đoạn 1, sang giai đoạn 2 bị áp giá đất theo giá bán thị trường giai đoạn trước, thế là cứ sau mỗi vòng lại tăng mấy chục phần trăm. “Một chu kỳ luẩn quẩn khiến giá nhà cứ thế leo thang,” ông nói.

Mặt khác, Chủ tịch VARS cũng đánh giá cao định hướng mới của Chính phủ trong dự thảo chính sách đang lấy ý kiến, khi lần đầu tiên cho phép áp dụng cơ chế gần tương đồng giữa “nhà ở thương mại giá phù hợp” và “nhà ở xã hội”. Theo ông, dự thảo quy định chính quyền địa phương phải dành 20% quỹ đất để phát triển nhà ở giá phù hợp, đồng thời rút ngắn thủ tục, ưu tiên tín dụng và khuyến khích doanh nghiệp tham gia.

“Đây là bước ngoặt về tư duy. Khi doanh nghiệp được hỗ trợ, được đảm bảo lợi nhuận hợp lý, họ sẽ chủ động tham gia, thay vì chỉ trông chờ vào nhà ở xã hội,” ông Đính cho biết.

Ông cũng nhấn mạnh rằng, trách nhiệm với xã hội là cần, nhưng không thể chỉ yêu cầu từ phía doanh nghiệp. Nhà nước và các cơ quan quản lý cũng phải có trách nhiệm đồng hành, tạo điều kiện để thị trường vận hành trơn tru hơn.

Kỳ Thư