Sửa đổi Luật Xây dựng: Đề xuất ‘một cửa, một khóa’ trong thẩm định, cấp phép xây dựng

Sửa đổi Luật Xây dựng: Đề xuất ‘một cửa, một khóa’ trong thẩm định, cấp phép xây dựng

Góp ý vào Dự thảo Luật Xây dựng sửa đổi, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Luyện Văn Phương kiến nghị cải cách quy trình cấp phép xây dựng cũng nhận được sự quan tâm theo cơ chế “một cửa, một khóa” để thẩm định đồng thời và rút ngắn thời gian.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo, cho ý kiến về sửa đổi Luật Xây dựng – Ảnh: VGP/Minh Khôi

Sáng 12/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo, cho ý kiến về sửa đổi Luật Xây dựng (Dự thảo Luật), với sự tham gia của nhiều bộ, ngành, địa phương, chuyên gia, hiệp hội trong ngành xây dựng.

Đề xuất “một cửa, một khóa” trong thẩm định, cấp phép xây dựng

Góp ý vào Dự thảo Luật, đại diện Bộ Tư pháp cho rằng Luật Xây dựng 2014 đã nhiều lần điều chỉnh, gây khó tra cứu, áp dụng, nên lần này cần sửa đổi toàn diện, hợp nhất các lần sửa trước. Dự thảo Luật phải tập trung vào những vướng mắc thuộc phạm vi Luật Xây dựng; tách quản lý dự án công và tư; đồng thời sửa đổi quy định về hợp đồng xây dựng và các nội dung kỹ thuật để đảm bảo khả thi.

Các đại biểu thống nhất cho rằng việc sửa đổi Luật Xây dựng phải toàn diện, đồng bộ với Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công và các luật liên quan, nhằm tránh chồng chéo và sơ hở trong quản lý. Ông Lê Anh Quân, Phó Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng nêu thực tiễn sau sáp nhập địa giới hành chính, nhiều công trình phải dừng hoặc chuyển chủ đầu tư nhưng Dự thảo chưa làm rõ thủ tục thanh quyết toán. Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Luyện Văn Phương kiến nghị cải cách quy trình cấp phép xây dựng cũng nhận được sự quan tâm theo cơ chế “một cửa, một khóa” để thẩm định đồng thời và rút ngắn thời gian.

Ông Hoàng Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam đánh giá dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) đã bao quát cả hoạt động ngoài vốn ngân sách, bảo đảm công bằng giữa các chủ thể. Tuy nhiên, để đáp ứng các dự án trọng điểm như đường sắt tốc độ cao, sân bay Long Thành, cần bổ sung khái niệm “tổ hợp nhà thầu” – hình thức liên kết các nhà thầu độc lập, chuyên ngành khác nhau, có ban điều hành chung, thay cho liên danh truyền thống.

Lãnh đạo Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam cũng kiến nghị làm rõ quyền hạn điều chỉnh hợp đồng của chủ đầu tư; cho phép tham khảo định mức, đơn giá nước ngoài; yêu cầu bảo lãnh thanh toán tối thiểu 30% giá trị hợp đồng để bảo vệ nhà thầu và bổ sung trách nhiệm thanh toán cho nhà thầu phụ. Ngoài ra, cần thống nhất quy định bảo hành giữa Luật Xây dựng và Luật Nhà ở, đồng thời yêu cầu giám đốc dự án, ban quản lý phải có chứng chỉ hành nghề.

Loại bỏ những quy định trùng lặp với luật khác

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá Bộ Xây dựng đã làm việc trách nhiệm, khoa học, cầu thị, tiếp thu nhiều ý kiến, tạo sự đồng thuận cao. Lãnh đạo, đại diện các bộ, ngành, địa phương, chuyên gia đóng góp sâu sát, đi thẳng vào các điều khoản, thể hiện sự nghiên cứu kỹ lưỡng.

Bộ Xây dựng phải bám sát cơ sở chính trị, chỉ đạo của Bộ Chính trị và Chính phủ; coi việc sửa đổi Luật Xây dựng là nhiệm vụ cấp bách, nhằm thể chế hóa chủ trương phân cấp, phân quyền, sắp xếp đơn vị hành chính, tổ chức lại chính quyền địa phương 2 cấp. Luật cần đồng bộ, thống nhất với các luật liên quan như Đất đai, Quy hoạch, Đầu tư, tạo thuận lợi cho địa phương thực thi.

Theo Phó Thủ tướng, các điều, khoản trong Dự thảo Luật cần phân loại thành 4 nhóm.

Thứ nhất là nhóm chỉnh sửa kỹ thuật, câu chữ để bảo đảm tính thống nhất với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Thứ hai là nhóm thay đổi chính sách, cần tập trung phân tích sâu, nhất là các vấn đề phân cấp, thẩm quyền và kỹ thuật quản lý.

Thứ ba là nhóm đơn giản hóa thủ tục hành chính, có thể cắt giảm 50% công đoạn, áp dụng cơ chế “một cửa, một bộ hồ sơ”.

Thứ tư là nhóm về ứng dụng công nghệ thông tin và dữ liệu số trong quản lý xây dựng. “Chúng ta phải loại bỏ khỏi dự thảo những quy định trùng lặp với luật khác”, Phó Thủ tướng nói.

Khuyến khích công nghệ mới, hướng tới công trình xanh, thông minh, chuyển đổi số

Cho ý kiến về một số vấn đề cụ thể, Phó Thủ tướng đề nghị cách phân loại dự án phải dựa trên tính chất công trình, mức độ phức tạp về công nghệ, ảnh hưởng đến an toàn, môi trường và xã hội. “Một khu đô thị vốn lớn nhưng kỹ thuật quen thuộc thì khác hẳn một cây cầu công nghệ mới lần đầu áp dụng. Cách phân loại phải sát thực tế hơn”.

Từ đó, việc xác định đối tượng quản lý cần tập trung vào ba nhóm: Chủ đầu tư và chủ quản đầu tư; tư vấn thiết kế, giám sát, thẩm định; nhà thầu chính và phụ. Ngay cả hộ gia đình, tổ chức nhỏ khi tham gia xây dựng cũng là chủ thể phải được điều chỉnh, gắn với trách nhiệm hợp đồng, thanh toán, bảo hành và bảo vệ quyền lợi các bên.

Về thủ tục cấp phép xây dựng, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đây là công cụ quản lý cuối cùng, bảo đảm công trình đáp ứng quy hoạch, thiết kế, phòng cháy chữa cháy, môi trường. Tuy nhiên, cần rút ngắn thời gian, tránh chồng chéo, đồng thời phân cấp nhưng vẫn giữ tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế về năng lực cán bộ, đơn vị tư vấn, giám sát, nhà thầu.

“Không nên sợ tên gọi giấy phép. Quan trọng là cải cách quy trình, nhiều thủ tục trong một bộ hồ sơ, một cửa, rõ thẩm quyền. Nếu hồ sơ thiết kế khả thi đã tích hợp đầy đủ các nội dung này thì việc cấp phép gần như chỉ mang tính khẳng định”, Phó Thủ tướng trao đổi.

Chỉ ra tình trạng còn thiếu quy chuẩn, định mức, đơn giá trong lĩnh vực xây dựng khiến cả cơ quan Trung ương lẫn địa phương đều vướng, Phó Thủ tướng đề nghị mở hướng tham khảo, áp dụng tiêu chuẩn quốc tế, công nghệ của nước sản xuất đối với những lĩnh vực trong nước chưa ban hành. Điều này đặc biệt quan trọng với các công trình mới như đường sắt tốc độ cao, cao tốc, sân bay.

Ngoài ra, Luật cần cho phép sử dụng tư vấn nước ngoài khi trong nước chưa đủ năng lực, để đảm bảo tính khách quan, khoa học. Việc tổ chức ban quản lý dự án cũng phải linh hoạt, tránh tình trạng “không mời được tư vấn thì dự án ách tắc”.

Để bảo đảm quyền lợi doanh nghiệp, khuyến khích đổi mới sáng tạo, Phó Thủ tướng lưu ý, các quy định về thanh toán, quyết toán hiện còn bất cập, nhất là với doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhà thầu phụ; nghiên cứu thay quy định chỉ thanh toán sau khi có kết luận thanh tra, kiểm toán, bằng cơ chế ràng buộc hợp đồng. Thời hạn bảo hành công trình cũng nên giao Chính phủ quy định linh hoạt, phù hợp từng loại dự án.

Đồng thời, Luật cần tạo không gian cho chủ đầu tư áp dụng công nghệ mới, hướng tới công trình xanh, thông minh, chuyển đổi số. Việc điều chỉnh tổng mức đầu tư, thay đổi công nghệ phải được trao quyền chủ động nhiều hơn cho chủ đầu tư, thay vì phụ thuộc quá mức vào cấp trên.

Nhật Quang

FILI

– 14:20 12/09/2025